Uyarı, ilaca dirençli gonokok suşlarının yayılımını izleyen Geliştirilmiş Gonokok Antimikrobiyal Gözetim Programı (EGASP) verilerine dayanıyor.

Yeni rapor, dünya genelinde cinsel yolla bulaşan enfeksiyonların (CYBE) gözetiminin güçlendirilmesi, tanı kapasitesinin artırılması ve yeni tedavilere eşit erişim sağlanmasının önemini vurguluyor. Bulgular, Dünya Antimikrobiyal Direnç Farkındalık Haftası kapsamında yayımlandı.

Antibiyotik Direnci Keskin Şekilde Artıyor

EGASP verilerine göre 2022–2024 döneminde bel soğukluğu tedavisinde kullanılan temel antibiyotiklere karşı direnç çarpıcı biçimde yükseldi:

• Seftriakson: %0,8 → %5

• Sefiksim: %1,7 → %11

• Azitromisin: %4 (sabit)

• Siprofloksasin: %95

En yüksek direnç oranlarının Kamboçya ve Vietnam gibi ülkelerde görüldüğü bildirildi.

 

12 Ülkeden 3615 Vaka Bildirildi

2024 yılında DSÖ’nün beş bölgesinde yer alan 12 EGASP ülkesi veri sundu. Bu sayı, 2022’de yalnızca dört ülkeydi. Brezilya, Hindistan, Endonezya, Malavi, Filipinler, Katar, Güney Afrika, İsveç, Tayland, Uganda ve Vietnam’ın da aralarında bulunduğu ülkeler toplam 3615 gonore vakası bildirdi.

Vaka dağılımında Batı Pasifik Bölgesi başı çekiyor:

• Filipinler: %28

• Vietnam: %12

• Kamboçya: %9

• Endonezya: %3

Afrika ülkeleri vakaların %28’ini, Güneydoğu Asya Bölgesi %13’ünü oluşturdu. Katar’dan gelen veriler Doğu Akdeniz Bölgesi’nin %4’ünü, Brezilya ise Amerika Bölgesi’nin %2’sini temsil etti.

Hastaların Yarısı Çoklu Partner Bildirdi

Verilere göre hastaların:

• Ortanca yaşı 27,

• %20’si erkeklerle seks yapan erkekler,

• %42’si son 30 günde birden fazla partner bildirdi,

• %8’i yakın zamanda antibiyotik kullandı,

• %19’u ise seyahat geçmişine sahipti.

 

Genomik Gözetim Genişliyor

2024 yılında sekiz ülkeden alınan yaklaşık 3000 örneğin dizilenmesiyle DSÖ, genomik gözetimi ileriye taşıdı. Zoliflodasin ve gepotidasin gibi yeni antibiyotikler üzerine yapılan çalışmalar, gelecekte gonore tedavisi ve doksisiklin bazlı korunma stratejilerine (DoxyPEP) yön vermesi açısından önem taşıyor.

EGASP, 2024’te Brezilya, Fildişi Sahili ve Katar’ın programa katılmasıyla genişledi. Hindistan ise 2025 itibarıyla ulusal programa entegre olarak veri raporlamaya başladı.

“Ulusal Programlara Yatırım Şart”

DSÖ HIV, Verem, Hepatit ve Cinsel Yolla Bulaşan Hastalıklar Dairesi Direktörü Dr. Tereza Kasaeva, ilaca dirençli gonoreyi “küresel halk sağlığı için ciddi bir tehdit” olarak nitelendirdi ve tüm ülkelere CYBE gözetimini güçlendirme çağrısı yaptı.

Bununla birlikte program, finansman eksikliği, kadınlardan alınan veri yetersizliği ve genital bölge dışı örneklerde sınırlı raporlama gibi zorluklarla karşı karşıya.

DSÖ, ülkelerin ulusal gözetim sistemlerine acil yatırım yapmasının, ilaca dirençli bel soğukluğunun yayılmasını kontrol altına almak için kritik önemde olduğunu belirtiyor.