Dermokozmetik ürünlerin içeriğinde sıklıkla rastladığımız E vitaminine biraz daha yakından bakalım.
E vitamini derimizde doğal olarak bulunan en önemli lipofilik antioksidandır. Derinin tüm tabakalarında biyolojik moleküllerin, lipitlerin, oksidatif bozulmaya karşı korunmasında temel bir işlevi bulunmaktadır. Antioksidan etkisi ile fotoyaşlanma ve UV ışınlarına maruz kalma sonrasında deride olabilecek hasarın önlenmesi amacıyla kullanılır. Cildi çok iyi nemlendiren ve yumuşatan bir maddedir.(3) Stratum corneumda bulunan E vitamini miktarı dermise oranla iki katı fazladır. Derideki E vitaminin çok büyük bir kısmı alfa-tokoferol şeklindedir. (1)
Antioksidan yönüyle E vitaminini ele aldığımızda; fotohasara karşı ve cildin neminin düzenlenmesi için kullanıldığını görüyoruz. C vitamini kadar güçlü bir antioksidan değildir. C vitamini ve diğer antioksidanlarla sinerjistik etki gösterir.
E vitamini insan vücudunun majör lipit faz antioksidanıdır. Başlıca fonksiyonu membranlarda lipid peroksidasyonunu önlemektir. Sebumda yayılarak özellikle stratum corneumda bol miktarda bulunur. Lipofilik yapısı deriye uygulanmasını ve emilimini kolaylaştırmaktadır. Topikal E vitamininin birçok in vivo çalışmada UV’ye bağlı eritem, lipit peroksidasyonu, fotoyaşlanma, immünsupresyon ve fotokarsinojeneze karşı koruma sağladığı gösterilmiştir. Antioksidan savunma sürecinde C ve E vitaminleri birlikte çalışmaktadır. In vivo çalışmalarda %15 C vitamini ve %1 E vitamini kombinasyonunun, UV’ye bağlı eritem ve timin dimerleri oluşumunda izole kullanıma göre dört kat daha fazla koruyuculuk sağladığı gösterilmiştir.(2)
2008’de yapılan 9 hastadan oluşan küçük bir çalışmada, Murray ve arkadaşları dayanıklı bir topikal preparatın (%15 askorbik asit,%1 alfa-tokoferol, %0,5 ferulik asit) insan cildinin in vivo olarak UV hasarından , özellikle eritem ve apoptozdan koruduğunu bulmuşlardır. Bu formülasyonun p53 aktivasyonunu baskıladığı, cilt kanseriyle ilişkilendirilen timin dimer mutasyonlarını sınırlandırdığı görülmüştür.(9)
E vitamininin deri üzerindeki etkileri; Antioksidan etkisi ile lipit peroksidasyonunu azaltır. Kırışıklıkları önler. Nemlendirici ve onarıcı etki gösterir. Fotoyaşlanma ve deri kanserine karşı UV ışınlarından korur. Mikro dolaşımı arttırır ve son olarak yıpranmış saçların bakımında kullanılır. (4)
Yapılan çalışmalarda, epidermisteki E vitamini miktarının, UV radyasyon ve oksitleyici maddeler varlığında azaldığı gösterilmiştir.(3) Hayvan derisinde , UV ile indüklenmiş deri hasarını önemli seviyede önlediği saptanmıştır. İnsanlarda yapılan bir çalışmada da E vitamininin UV maruziyeti öncesi kullanıldığında derideki eritem cevapta önemli bir azalmaya neden olduğu gözlenmiş ve etkinin antioksidan özelliğinden kaynaklandığı sonucuna varılmıştır.(2,3)
Avantajlarını ele aldığımızda; Güçlü antioksidan etki ve primer lipofilik olması , diğer antioksidanlarla sinerjistik etki göstermesi en önemli avantajları diyebiliriz. Kolay hazırlanabilmesi ve emoliyan etki göstermesi ise avantajları olarak gösterilebilir. Dezavantajları için ise kontakt dermatit riskinin bulunması ve dermatolojik kullanımı destekleyen kontrollü çalışmaların eksikliği diyebiliriz. (5)
Evitamini genellikle %1-5 konsantrasyonlar halinde alfa-tokoferol ya da tokoferol asetat halinde antioksidan etken madde olarak kullanılmaktadır. Topikal olarak uygulandığında E vitamininin stratum corneumu hidrate ettiği ve su bağlama kapasitesini arttırdığı gösterilmiştir.(6)
Antioksidan aktivitesi ile ilgili yapılan bir çalışmada; denekler yüzlerine dört hafta boyunca %5-8 tokoferol uygulanmıştır. Kontrol grubuyla karşılaştırıldığında , cildin pürüzsüzlüğünde azalma, daha kısa yüz çizgileri ve kırışık derinliğinde azalma gözlenmiştir.(7)
Antioksidan aktiviteye sahip olması, diğer antioksidanlarla sinerjistik etki göstermesi, fotoyaşlanma ve cilt kanserinin önlenmesinde ve tadavisindeki potansiyel tarapötik yararları E vitamininin önemli araştırma alanı olmaya devam etmesini sağlamaktadır. Topikal antiaging cilt bakım kremlerinde emoliyan özellik göstermesi, kararlı olması, kolay formüle edilmesi popüler kılmaktadır.(8)
Kaynaklar:
1-Antioksidanların Cilt Bakım Ürünlerinde Kullanımı-Doç.Dr . Figen Tırnaksız (Gazi Üniversitesi, Eczacılık Fakültesi, Farmasötik Teknoloji Anabilim Dalı, 06330-Etiler, Ankara, e-mail: figentirnaksiz@gmail.com
2-Kozmetolojiye Giriş-Kozmetik Dermatolojide Temel Kavramlar-Murat Türkoğlu, Erkin Pekmezci
3-Harman, D., 1956, Aging:a theory based on free radical and radiation chemistry,11(3), 298-300.
4-Zussman J ve ark., 2010
5-Nachbar F, Korting HC. The role of vitamin E in narmal and damaged skin. J Mol Med 8Berl).1995;73:7.
6-Manela-Azulay M, Bagatin E. Cosmeceuticals vitamins. Clin Dermatol. 2009;27:469.
7-Mayer p. The effects of vitamin E on the skin. Cosmet Toiletries. 1993;108:99.
8-Dermakozmetik Kozmesötik Madde ve Ürünler- Editör E. Yasemin Yazan Nobel Tıp Kitabevleri Mart 2016-İstanbul.
9-Murray JC, Burch JA,Streilein RD, et al. J am Acad Dermatol. 2008;59:418.
