Cildimiz; zararlı kimyasal ve mikroorganizmaları dışarıda tutan, güneşten koruyan, ısıyı düzenleyen ve sıvı dengesini sağlayan çok önemli koruyucu bir bariyerdir. Epidermis, dermis ve hipodermis olmak üzere üç tabakadan oluşmaktadır.
Epidermis; Keratinosit adını verdiğimiz hücrelerden oluşmaktadır. Cildin en dış tabakasıdır. En alttan yüzeye doğru sırasıyla stratum basale, stratum spinosum, stratum granulosum, stratum lucidum ve stratum korneum katmanlarında oluşur.
Dermis; Kan damarları,sinir uçları, elastin ve kolajen lifleri içerir ve bağlayıcı özelliktedir. Hipodermis; Gevşek bağ dokusu yapısındadır. Yağ hücreleri bakımından zengin olup derinin altındaki organlara tutunmasını sağlar.
Stratum korneum hücrelerine korneosit demekteyiz. Korneositler biyokimyasal olarak aktiftir. Stratum korneum’un yapısı su akışkanlığındadır. Bu katman suyun ciltte depolanmasında ve nemlenmenin bütün basamaklarında en önemli faktördür. Yapısındaki korneositlerin arasında lipid (seramidler, kolesterol, yağ asitleri) ve proteinlerden oluşan karışım bulunmaktadır. Bu karışım ve korneositlerin birlikte şekillenmesiyle cilt bariyeri oluşmaktadır. Sebum üretimi ve ter salgısı hidrolipidik yapıya katkıda bulunmaktadır. Stratum korneum’un lipid yapısı nemlenmeyi sağlar, kimyasalların cilde girişini engeller ve topikal olarak cilde uygulanılan maddelerin geçişini kolaylaştırır
Su, derin epidermal tabakalardan yukarı stratum korneumdaki hücrelerin su içeriğini arttırmak için çıkar ve buharlaşır. Stratum korneum bütünlüğü , cilt nemi %10’un altına düştüğünde bozulur. Cilt bariyerini oluşturan Lipidler ve doğal nemlendirici faktörler nelerdir?
Lipidler; Cildi bir arada tutar ve su geçirmez bir bariyer yaratırlar. Cildi yumuşatırlar. Doğal nemlendirici faktörler ise Ciltte nemlenmeyi kontrol eden higroskopik maddelerdir. Üre, laktik asit ve aminoasitlerden oluşmaktadır. Cildi elastik ve dolgun tutarlar.
Doğal nemlendirici faktörler, stratum korneumun su tutma görevini sağlayan ve %15-20’sini kaplayan maddelerdir. Keratinositlerdeki filagrin yapısındaki aminoasitler, laktik asit, pirolidon karboksilik asit, üre, ürokonik asit, karbonhidratlara bağlı skleroproteinler, elektrolitlerden oluşmaktadır. Suyu atmosferden ve cildin daha derin katmanlarından çeken ve bağlayan hümektanlar gibi rol oynarlar.
Transepidermal Su kaybı nedir?
Stratum korneumun su içeriğindeki azalmaya transepidermal su kaybı (TESK) diyoruz. Sık banyo, cilt yaşlanması, güneş ışığına maruz kalmaile TESK artar ve ciltte kuru, pürüzlü ve kepekli görünüm oluşur. Ciltten buharlaşma ile kaybedilen su alt epidermal ve dermal tabakalardan desteklenir.
Nemsizlik nedenleri;
-Transepidermal su kaybı; Stratum korneumda su oranının azalması.
-Bariyer harabiyeti; Sık banyo ya da cildi tahriş edebilen temizleyiciler sebep olabilir.
-Epidermal yenilenmenin artması; Koruyucu bariyer oluşumunun engellenmesi, keratinositlerin lipid üretimini gerçekleştirememesi.
Nemsizlik cilt tipinden farklı bir durumdur. Nemsiz cilt ve kuru cildi birbirinden ayırmamız gerekir. Nemsiz ciltte su kaybı varken kuru ciltte su ve lipid kaybı vardır. Kuru cilt bir cilt tipi iken nemsizlik cilt durumudur ve her cilt tipi için geçerlidir. Nemsizlik doğru ürün kullanımına bağlı olarak geçicidir. Kuru cilt kalıcıdır. Nemsiz ciltte su içeriği zengin ürün kullanılmalıdır. Kuru ciltte yağ bakımından zengin ürün kullanılmalıdır. Her iki ciltte de ortak görülen şikayetler pul pul dökülme, kaşıntı, hassasiyet, gerginlik ve cansız, mat görünümdür.
