Dünya Ekonomik Forumu'nun 54. Yıllık Toplantısı (WEF) yani 2024 Davos zirvesi çıktılarından biri, kadınlar özelinde sağlık desteklerinin ön plana alınmasını vurgulaması açısından önemliydi.
"Daha iyi kadın sağlığı ekonomik refahla ilişkilidir."
Kadınların sağlık açığını giderecek yatırımlar hayata yıllar, yıllara hayat katabilir ve potansiyel olarak küresel ekonomiyi 2040 yılına kadar yılda 1 trilyon dolar artırabilir.
Geçtiğimiz iki yüzyıl boyunca yaşam beklentisindeki artış (hem erkekler hem de kadınlar için) muazzam bir başarı öyküsü oldu. Küresel yaşam beklentisi 1800 ile 2018 yılları arasında 30 yıldan 73 yıla çıktı. Ancak resmin tamamı bu değil. Kadınlar hayatlarının çoğunu kötü sağlık koşullarında ve çeşitli derecelerde maluliyetle geçirmekteler. Ortalama dokuz yılını sağlıksız bir şekilde geçirmesi demek olan bu durum, kadınların evde, iş gücünde ve toplumda var olma ve/veya üretken olma yeteneğini etkileyerek kazanç potansiyelini azaltırken erkeklere oranla %25 daha fazla sağlıksız bir yaşama da maruz kalıyorlar. Dolayısıyla konuya "yaşam süresi / life span " yerine "sağlık süresi /health span" açısından yaklaşmak ve iyileştirmek önem kazanıyor.
Kritik olarak, daha iyi sağlık, ekonomik refahla ilişkilidir. Kadınların sağlık açığı, her yıl kötü sağlık veya erken ölüm nedeniyle kaybedilen 75 milyon yıllık yaşam miktarına eşittir; bu da kadın başına yılda yedi güne eşdeğerdir. Kadınları yoksulluktan kurtarma ve daha fazla kadının kendilerinin ve ailelerinin geçimini sağlamasına olanak sağlanmalı. Kadınlara yönelik tedavilerin daha düşük etkinliği, daha kötü bakım sunumu ve veri eksikliği yönünden ele almak üstünde durulması gereken sorunlar.
Kadın sağlığının iyileştirilmesi olumlu ekonomik sonuçlara sahip olsa da bu, öncelikle bir sağlıkta eşitlik ve kapsayıcılık meselesidir. Kadınlar arasındaki sağlık açığının ele alınması, kadınların yaşam kalitesini artırmanın yanı sıra, toplumda gelecek nesillerin sağlığının iyileştirilmesi ve sağlıklı yaşlanmanın hızlandırılması gibi olumlu dalgalanmalar da yaratabilir.
Kadın sağlığının tam tanımına odaklanılmalı
Kadın sağlığı genellikle yalnızca cinsel sağlık ve üreme sağlığını içerecek şekilde basitleştirilmektedir ve bu da kadınların sağlık yükünü anlamlı şekilde eksik tanımlıyor. Kadın sağlığını hem cinsiyete özgü koşulları (örneğin endometriozis ve menopoz) hem de kadınları farklı şekilde (daha yüksek hastalık yükü) veya orantısız olarak (daha yüksek prevalans) etkileyebilecek genel sağlık koşullarını kapsayacak şekilde tanımlamak artık konuşuluyor. (Biraz geç kalmadılar mı?)
Araştırmalar cinsel sağlık ve üreme sağlığı, anne, yenidoğan ve çocuk sağlığının kadınların sağlık yükünün yaklaşık %5' ini oluşturduğunu göstermektedir (ancak bu muhtemelen eksik bir tahmindir). Yükün tahminen %56' sı kadınlarda daha yaygın olan ve/veya farklı şekilde ortaya çıkan sağlık koşullarından kaynaklanmaktadır. Kalan yüzde 43'lük kısım, mevcut kanıtlara göre kadınları orantısız veya farklı şekilde etkilemeyen koşullardan kaynaklanıyor.
“Kadınların sağlık yükünün neredeyse yarısı, depresyon gibi kadınları orantısız şekilde etkileyen koşulları yaratıyor.”
Hamilelik komplikasyonları kronik hastalık riskini artırabilir; örneğin, gestasyonel hipertansiyon kronik hipertansiyonun habercisi olabilir ve gestasyonel diyabeti olan kadınların, çocuğun doğumundan 7-10 yıl sonra tip 2 diyabet geliştirme riski %50'dir. İyi bir anne sağlığı, anne ve bebeğe yardımcı olur. Faydaları hamilelik ve doğumun ötesine uzanır.
Sağlıkta eşitlik, cinsiyet, cinsel kimlik, cinsel yönelim, yaş, ırk, etnik köken, din, engellilik, eğitim, gelir düzeyi veya diğer ayırt edici özelliklere bakılmaksızın her birey için doğru olan müdahalelere ve seçeneklere erişimi kapsar. Kadınlar için gelecek katkısı, en iyi sonuçlara yol açan müdahalelerin daha iyi anlaşılması ve bunlara erişilmesiyle başlayabilir.
RAPORDA KADIN GENEL SAĞLIĞINI DESTEKLEYİCİ VURGULAR;
- Temel kadın biyolojisini daha iyi anlamak için, kadınların semptomlarını ve hastalık belirtilerini 'atipik' olarak adlandırmak yerine daha iyi sınıflandıracak temelde yeni araştırma araçları geliştirilmelidir.
- Her iki cinsiyette de kullanılmak üzere tasarlanmış ve onaylanmış bir ilacın alımı veya etkinliği konusunda kadın ve erkekler önemli farklılıklar yaşayabilir, araştırmaların çoğu erkekler üzerinedir.
Örneğin, astım tedavisinin temeli bronkodilatörler ve kortikosteroidlerle yapılan inhaler tedavidir, ancak çalışmalar bu tedavinin kadınlarda alevlenmeleri azaltmada erkeklere göre yaklaşık %20 daha az etkili olduğunu göstermektedir.
Kardiyak müdahalenin teknik başarısı erkek ve kadınlarda aynı olduğundan, yaşa göre ayarlanmış ölüm veya kardiyak olay riski kadınlarda erkeklere göre %20 daha yüksektir.
2000 yılından bu yana ABD'deki kadınlar, onaylı ilaçlardan kaynaklanan toplam yan etkileri erkeklere kıyasla %52 daha sık, ciddi veya ölümcül olayları ise %36 daha sık bildirdi.
ABD sağlık uzmanları, 2022'ye kadar kadınlar için 4,4 milyon ciddi veya ölümcül olay bildirirken erkekler için bu sayı 3,8 milyondur.
Güvenlik nedeniyle geri çekilen tüm ilaçların analizi şunu göstermektedir:
1980'den bu yana, güvenlik riskleri nedeniyle kadın hastalarda erkeklere kıyasla ürünlerin kaldırılma olasılığı 3,5 kat daha fazla.
- Kadın sağlığına ilişkin araştırmalar öncelikle ölüm oranı yüksek olan hastalıklara odaklanmakta, sakatlığa yol açan hastalıkları gözden kaçırmaktadır.
En yaygın kadın kanserlerinden bazıları için on kata kadar daha fazla yeni tedavi geliştirilme aşamasındadır. Olası nedenlerden biri onkolojik durumlardaki yüksek ölüm oranıdır. Çözüm, kanser finansmanını azaltmak değil, diğer kadınların sağlık durumlarıyla (özellikle menopoz, adet öncesi sendrom, endometriozis ve polikistik over sendromu) ilgili araştırmalardaki ilerleme olanaklarına bakmaktır.
Yine maternal problemler de kadınlara özgü kanserlerle karşılaştırıldığında gelişim aşamasındaki tedavilerin akışında büyük bir farklılık var. Örneğin, doğum sonu kanama (PPH), düşük ve orta gelirli ülkelerde anne ölümlerinin doğrudan önlenebilir başlıca nedeni olmasına rağmen son 30 yılda yalnızca iki yeni ilaç geliştirildi.
Özetle; raporda sunulan analiz, potansiyel sağlıklı yaşam yılları cinsinden ölçülen, kadınların sağlık açığıyla ilişkili sağlık yükünün bir değerlendirmesini içeriyor. Bu sağlık iyileştirme potansiyeli daha sonra ekonomik potansiyele çevrilerek hesaplanmış.
Kadınların sağlık açığını kapatmanın potansiyel ekonomik faydalarına odaklanırken rapor, aynı zamanda kadınların sağlık açığını kapatmanın ve dünya çapında milyonlarca kadının yaşamını iyileştirmenin ahlaki bir zorunluluğunu da vurguluyor.
Tespitler ve çıktılar açısından ülkemizde yaşayan kadınlar açısından da bize bir perspektif sağlıyor.
İleriye dönük öneriler ve detaylar raporun devamında mevcut. Yazının sonunda belirtilen linkten ulaşabilirsiniz.
İlgili linkler:
Global yönetim danışmanlık firması McKinsey & Company 2024 Davos zirvesinden kendileri için en önemli 10 çıkarımı paylaştığı yazının tamamı için https://www.mckinsey.com/featured-insights/themes/10-key-takeaways-from-davos-2024
