OTC ürünler, “Over the Counter” teriminin kısaltması olup tezgah üstü ürünler veya reçetesiz satılabilecek ürünler anlamına gelen ürün grubunu ifade eder.
FDA İlaç Değerlendirme ve Araştırma Merkezi (CDER), hem OTC ürünleri hem de reçeteli ilaçları düzenler. OTC ürünler, Federal Gıda İlaç ve Kozmetik Yasası’nda “hastalığın teşhisi, iyileştirilmesi, semptomların hafifletilmesi, tedavisi veya önlenmesinde kullanılması amaçlanan ürünler” olarak tanımlanmaktadır. Bununla birlikte OTC ürünler, reçeteli ilaçlardan yalnızca, doktor reçetesi olmaksızın halk tarafından kullanım için güvenli ve etkili olarak tanımlanmalarıyla ayrılır.
OTC ürünlerin pek çok kategorisi bulunmaktadır. Özellikle bağışıklık, cilt sağlığı, sindirim sistemi sağlığı, sağlıklı kilo verme, esansiyel yağ asitleri, sporcu sağlığı, mental sağlık ve hamilelik gibi kategorilerde bulunan ürünler oldukça sık kullanılmaktadır.
Yapılan bir çalışmada OTC ürün uygulamalarının ilk olarak Amerika’da şekillendiği ortaya konmuştur. Son araştırmalarda yetişkin Amerikalıların %35’inin OTC ürünleri düzenli olarak kullanmakta olduğu saptanmıştır. Ayrıca kullanıcıların %79’unun bir önceki yıl OTC ürün satın aldığı bildirilmiştir.
Son yıllarda ülkemizde de OTC ürünlerin kullanımında gözle görülür bir artış yaşanmaktadır. Bu artış, bireysel sağlık bilincinin ve eğitim düzeyinin artmasından kaynaklanmaktadır. Toplumda ilaç kullanımının yerini daha çok doğal içerikler ve OTC ürünler almaya başlamıştır. Özellikle geçtiğimiz yıllarda yaşanan salgın sebebiyle bağışıklık güçlendirici OTC ürünlere olan ilgi daha da artmıştır.
Dünya Sağlık Örgütü, halk sağlığında ve akılcı ilaç kullanımında eczacının kilit rolü olduğunu vurgulamaktadır. Hastaların eczacıya ulaşmasının daha kolay olduğu ve doktor hasta iletişiminde eczacının büyük öneminin olduğu açıklanmaktadır.
Kanada’da yapılan araştırmada Saskatchewan Eczacılık Birliği, eczacının OTC ürünlerle ilgili sorumluluğunun hastaya ürünleri nasıl ve ne zaman alıp almaması gerektiği konusunda tavsiyede bulunmak ve uygun olduğunda hastaya bir hekime veya başka bir sağlık uzmanına danışmasını tavsiye etmek olduğunu belirtir. Ayrıca tüketiciler ürün talep ettiğinde ne beklemeleri gerektiğine dair bir farkındalık vermenin faydalı olduğu düşünülmektedir.
Türkiye’de eczane eczacılarıyla yapılan bir anket çalışmasında eczacıların OTC ürün kullanımında tüketicilerin etken maddeye göre talepte bulunmalarını tercih ettikleri saptanmıştır. Ayrıca hastaların OTC ürünler ile ilgili bilgiyi mutlaka eczacıdan talep etmeleri gerektiği düşüncesindedirler.
Birçok tüketicinin çeşitli rahatsızlıkları gidermek için OTC ürünler almaya karar verdiği ve bunun için eczanelere gittiği açıktır. OTC ürünlerin tüketiciler tarafından doğru şekilde kullanılması oldukça önemlidir. Bu sebeple bu ürünler eczacıların bilimsel danışmanlığı ve gözetiminde kullanılmalıdır.
