Glokom, genellikle göz içi basıncının artmasıyla görme sinirine zarar veren belirti vermeden ilerleyebilen ciddi bir hastalıktır. Erken tanı kalıcı görme kaybını önlemek için hayati önem taşır.
Glokom, görme sinirinin hasar görmesiyle sonuçlanan ciddi bir göz hastalığıdır. Bu hasarın temel nedeni göz içi basıncının artması sonucu sinir hücrelerinin ezilmesi ve sinir kan dolaşımının bozulmasıdır. Ancak göz içi basıncı normal sınırlarda olsa bile düşük kan basıncı (kol tansiyonu) nedeniyle göz yeterince kanlanamayabilir ve bu durum normal basınçlı glokom olarak adlandırılır. Dünyada kalıcı körlüğün önde gelen nedenlerinden biri olan glokom genellikle belirti vermeden ilerler. Bu nedenle erken teşhis hayati öneme sahiptir.
Glokom Türleri
Glokom farklı alt türlere ayrılır:
- Primer Açık Açılı Glokom: Göz içi sıvısının drenajında yetersizlik nedeniyle oluşur. Genellikle yavaş ilerler ve erken dönemde belirti vermez.
- Açı Kapanması Glokomu: Göz içi sıvısının aniden boşalamaması sonucu oluşur. Şiddetli göz ağrısı bulanık görme, mide bulantısı gibi belirtilerle ortaya çıkar ve acil müdahale gerektirir.
- Sekonder Glokom: Gözdeki diğer rahatsızlıklar veya ilaç kullanımı sonucu gelişir.
- Normal Basınçlı Glokom: Göz içi basıncı normal olsa da kan dolaşımının yetersizliği nedeniyle sinir hücreleri hasar görür.
- Doğumsal Glokom: Bebeklerde doğuştan itibaren mevcut olabilir. Gözde büyüme, ışığa hassasiyet ve sulanma ile belirti verir.
Glokomun Belirtileri
Glokom çoğu zaman sinsi bir şekilde ilerler ve erken dönemde fark edilmeyebilir. Ancak ilerleyen aşamalarda şu belirtiler görülebilir:
- Görme alanında daralma,
- Işığa hassasiyet,
- Gözde ağrı veya basınç hissi,
- Ani görme kaybı (özellikle açı kapanması glokomunda).
Glokom Tanısı
Glokom teşhisinde kullanılan yöntemler:
- Tonometri: Göz içi basıncını ölçmek için kullanılır.
- Görme Alanı Testi (Perimetri): Görme kaybının derecesini ve yerini belirler.
- Optik Koherens Tomografi (OCT): Görme sinirinin ve retinanın detaylı görüntülenmesini sağlar.
- Gonioskopi: Gözün sıvı drenaj açısını inceler.
Glokomun Tedavisi
Glokom tedavisinin amacı, görme sinirine daha fazla zarar gelmesini önlemek için göz içi basıncını düşürmektir. Tedavi yöntemleri şunlardır:
- İlaç Tedavisi: Göz damlaları veya ağızdan alınan ilaçlarla göz içi basıncı kontrol altına alınır.
- Lazer Tedavisi: Trabeküloplasti veya iridotomi gibi işlemlerle göz sıvısının akışı düzenlenir.
- Cerrahi Müdahale: Trabekülektomi gibi cerrahi yöntemlerle göz içi sıvısının tahliyesi sağlanır.
Glokomda Erken Tanının Önemi
Glokom, erken dönemde genellikle belirti vermediği için düzenli göz muayenesi kritik öneme sahiptir. Özellikle şu gruplar daha yüksek risk altındadır:
- Aile öyküsü olan kişiler,
- Diyabet ve hipertansiyon hastaları,
- 40 yaş üstü bireyler.
Sağlık Profesyonellerine Öneriler
- Glokomun erken teşhisi için risk gruplarında tarama yapılmalıdır.
- Tedaviye uyum konusunda hastalar bilgilendirilmelidir.
- Multidisipliner yaklaşımla tedavi planlanmalıdır.
Glokom, görme kaybına yol açmadan önce tespit edilebilir ve yönetilebilir bir hastalıktır. Ancak, sessiz ilerlemesi nedeniyle fark edilmesi zordur. Bu nedenle düzenli kontroller ve bilinçlendirme çalışmaları hem bireysel hem de toplumsal görme sağlığını koruma açısından büyük önem taşır.
