Mikroskobik uyuz akarının derinin altında yumurta bırakarak çoğaldığı parazitik bir hastalıktır. Uyuz akarının yuva yaptığı bölgede yoğun kaşıntı ve döküntü meydana gelir. Genellikle geceleri kaşıntı belirtileri daha fazladır.
Uyuz hastalığı nedir?
Uyuz, Sarcoptes scabiei adı verilen mikroskobik uyuz akarının derinin altında yumurta bırakarak çoğaldığı parazitik bir hastalıktır. Uyuz akarının yuva yaptığı bölgede yoğun kaşıntı ve döküntü meydana gelir. Genellikle geceleri kaşıntı belirtileri daha fazladır.
Uyuz hastalığı bulaşıcı mı?
Uyuz bulaşıcıdır ve ciltten cilde temas yoluyla yayılır. Uyuz salgınları genellikle huzurevleri, uzun süreli bakım tesisleri veya hapishane gibi kurumlarda meydana gelir. Çocuk bakım evlerinde de uyuz vakaları yaygınlaşabilir ve çocuklar evdeki üyelere bu salgını bulaştırabilirler.
Uyuz belirtileri, parazit bulaştıktan ne kadar süre sonra başlar?
Eğer kişi daha önce hiç uyuz geçirmemişse belirtilerin ortaya çıkması 4-8 hafta sürebilir. Daha önce uyuz geçirmiş bir kişide belirtiler genellikle parazit bulaştıktan sonra çok daha erken, 1-4 gün içinde ortaya çıkar.
Uyuz bulaşmış bir kişinin, henüz belirtileri olmasa bile bu süre zarfında uyuz bulaştırabileceğini unutmayın.
Uyuz belirtileri nelerdir?
Uyuz belirtileri şunları içerir:
-
Şiddetli kaşıntı, genellikle geceleri daha da kötüleşir,
-
Parmaklar, bilekler, kollar, bacaklar ve karın bölgesinde kaşıntılı çizgiler (doğrusal yuvalar) ve şişlikler (papüller),
-
Erkeklerde cinsel organda ve kadınlarda göğüs bölgesinde iltihaplı şişlikler,
-
Bebeklerde ve küçük çocuklarda avuç içleri, ayak tabanları, ayak bilekleri ve kafa derisi dahil olmak üzere deride büyük döküntüler.
Uyuz tanısı nasıl konur?
Uyuz tanısı, hastalığın tipik özelliklerinin klinik olarak incelenmesine dayanır. Dermatoskopi veya ciltteki lezyonlardan alınan örneklerin mikroskop altında incelenmesiyle desteklenebilir.
Uyuzdan korunmak için ne yapılmalı? Uyuz hastalığı bulunan kişilerle cilt temasından kaçınılmalıdır. Evde uyuz hastalığı bulunan biri var ise, evin tüm üyelerinin uygun tedaviyi alması daha sağlıklı olacaktır. Uyuz bulaşan kişilerin kullandığı yatak örtüleri, havlular veya kıyafetler dikkatlice yıkanıp güneşte kurutulmalıdır.
Uyuz hastalığı nasıl tedavi edilir?
Uyuz tanısı konduktan sonra, hekimler genellikle krem ve losyon formundaki ilaçları reçete eder. Kükürt içeren losyon veya kremler tüm vücuda uygulanır ve vücutta bekletilir. Uygun sürenin sonunda tüm vücut yıkanır. Ayrıca oral bazı ilaçlar da verilebilir.
Uyuz olan biriyle karşılaştığımda kendimi nasıl tedavi etmeliyim?
Uyuz hastası olabileceğini düşünen bir kişi doktoru ziyaret etmelidir. Doktor, kişinin uyuz olduğunu doğrulayabilir ve uygun tedaviyi önerebilir. Uyuz hastası olan herhangi bir kişiyle ten teması ne kadar uzun sürerse bulaşma olasılığı da o kadar artar.
Bulaşma riskini azaltmak için profilaktik (önleyici) tedavinin ne zaman verilmesi gerektiğini belirlemek için bir sağlık uzmanına önceden danışılmalıdır. Örneğin, bir huzurevinde veya hastanede çalışan bir hemşire veya bakıcı, hastalık bulaşma riskini azaltmak için önleyici tedavi almalıdır.
Uyuz ne kadar sürede iyileşir?
Tedaviyle uyuz akarlarından kurtulup kaşıntı ve gelişen enfeksiyon var ise tedavi edilebilir. Tedavi sırasında ilk birkaç günden bir haftaya kadar döküntü ve kaşıntı daha da kötüleşebilir. Dört hafta içinde ciltte iyileşme görülür.
Dört hafta içinde iyileşme görülmediyse cildinizde hala uyuz akarı olabilir. Bazı kişilerin akarlardan kurtulmak için iki veya üç kez tedavi görmesi gerekir. Tedavi için mutlaka dermatoloğunuza başvurun. Tarımda veya çiftlik hayvanlarını tedavi etmek için kullanılan bir uyuz ilacını asla kullanmamanız gerektiğini hatırlatalım.
